Ένα αρκετά συχνό παράπονο των γονιών που έρχονται σε επικοινωνία με το κέντρο μας συνοψίζεται σε μία φράση: «Το παιδί μου δεν με ακούει καθόλου»!
Για ποιον ακριβώς λόγο μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Γιατί, κάθε προσπάθεια προσέγγισης, όπως προειδοποιήσεις, εξηγήσεις, υπενθυμίσεις, τιμωρίες, προσβολές, δωροδοκίες, ακόμη και παρακάλια, μοιάζει να μην οδηγεί πουθενά;

1. Μήπως ρωτάμε με λάθος τρόπο;

Ο τρόπος με τον οποίο ζητάμε κάτι είναι πολύ σημαντικός. Πόσο μάλλον όταν αυτό το κάτι το ζητάμε από ένα παιδί. Να γιατί το να το πλησιάζουμε και να μιλάμε χαμηλώνοντας στο ύψος του και κοιτώντας το στα μάτια μπορεί να κάνει την διαφορά.

2. Μήπως χρησιμοποιούμε λάθος ένταση;

Φωνάζουμε; Κάνουμε λεκτικές επιθέσεις; Συνηθίζουμε να ζητάμε κάτι από το διπλανό δωμάτιο έχοντας την προσδοκία (και συχνά την απαίτηση) να μας ακούσει; Αντί να ουρλιάζουμε από μακριά, πλησιάζουμε το παιδί και ζητάμε με ήρεμο τρόπο αυτό που θέλουμε.

3. Μήπως επαναλαμβάνουμε το ίδιο πράγμα πολλές φορές;

Υπάρχουν γονείς που επαναλαμβάνουν την ίδια ακριβώς φράση, φτάνοντας στο σημείο ακόμη και να φωνάξουν στο αυτί του, περιμένοντας πως το παιδί θα ακούσει και θα πράξει. Δύσκολο έως ακατόρθωτο! Μέχρι την ηλικία των 2 ετών η επανάληψη, πάντα με ήρεμο τρόπο, είναι συχνά βοηθητική για την κατανόηση των όσων λέμε. Όσο μεγαλώνει το παιδί θα μειώνονται και οι συχνές επαναλήψεις μας και όταν θέλουμε κάτι το ζητάμε μία φορά, το πολύ δύο.

4. Μήπως το παιδί είναι βυθισμένο στις σκέψεις του;

Συμβαίνει. Παίζει, ζωγραφίζει, διαβάζει, βλέπει παιδικά, αφαιρείται. Μας δίνει την εντύπωση ότι δεν μας ακούει. Η αλήθεια είναι πως σε ορισμένες περιπτώσεις η ακοή του μπορεί να γίνει εξαιρετικά επιλεκτική και , πολύ απλά, μπορεί να μην «ακούει». Όχι επειδή δεν θέλει να κάνει αυτό που του ζητάμε, αλλά επειδή είναι επικεντρωμένο σε συγκεκριμένα πράγματα. Ή θα περιμένουμε λοιπόν να ολοκληρώσει αυτό που κάνει, ή εναλλακτικά, μπορούμε να το προσεγγίσουμε μιλώντας απλά και χαμηλόφωνα.

5. Μήπως οι ρυθμοί μας είναι πολύ γρήγοροι και αγχωτικοί;

Στις μέρες μας, οι γρήγοροι ρυθμοί είναι συχνά απαραίτητοι για να ανταπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις της καθημερινότητας. Είναι επομένως λογικό, όταν βρισκόμαστε με τα παιδιά να συνεχίζουμε να κάνουμε σχεδόν τα πάντα με την δική μας ταχύτητα. Οφείλουμε ωστόσο, όταν τους αφιερώνουμε χρόνο, να επιβραδύνουμε και να επικεντρώνουμε την προσοχή και το ενδιαφέρον μας σε αυτά. Μόνο έτσι μπορούμε να τους προκαλέσουμε θετικά συναισθήματα κάνοντάς τα να νιώσουν πως ως γονείς νοιαζόμαστε για εκείνα και τα προσέχουμε.

6. Μήπως είμαστε ιδιαίτερα προστατευτικοί;

Πόσο συχνά γινόμαστε υπερβολικοί προβάλλοντας στο παιδί προσωπικούς μας φόβους και ανασφάλειες και αποτρέποντάς το από μια σειρά καθημερινών δραστηριοτήτων; Τι θα γινόταν αν δοκιμάζαμε να του δίναμε περισσότερη αυτονομία, κάνοντάς το να νιώσει ότι είναι ανεξάρτητο και υπεύθυνο για κάποιες από τις βασικές υποχρεώσεις της οικογένειας και του σπιτιού;

7. Μήπως ζητάμε ταυτόχρονα πάρα πολλά;

Αρκετές φορές αναθέτουμε στα παιδιά καθήκοντα πολύ μεγάλα, γενικευμένα και απροσδιόριστα. Εκείνα, όπως είναι φυσικό, δεν ξέρουν από πού πρέπει να αρχίσουν και με ποιον ακριβώς τρόπο. Τι θα γινόταν λοιπόν αν χωρίζαμε αυτά τα καθήκοντα σε μικρότερους και κατά συνέπεια σε πιο επιτεύξιμους στόχους;

8. Επιβραβεύουμε τις προσπάθειες του παιδιού;

Του δίνουμε κάτι ως αντάλλαγμα; Μια φιλοφρόνηση, μια τόσο απλή και θετική ενίσχυση όπως το «Μπράβο! Κόλλα το!» θα ήταν αρκετά. Αλήθεια το κάνουμε; Πόσο συχνά ενισχύουμε και επαινούμε το παιδί για κάθε προσπάθεια συνεργασίας βοηθώντας το να συνεχίσει να προσπαθεί ακόμα περισσότερο; Ας δοκιμάσουμε να το κάνουμε! Πραγματικά αξίζει!

Πυραλεμίδου Χρύσα – Ψυχολόγος
Πτυχιούχος Universita’ degli studi di Bologna